Nhà vệ sinh và những công dụng thực sự bất ngờ

Đến nay, nhà vệ sinh lâu đời nhất trên thế giới có độ tuổi lên tới 5000 năm được tìm thấy ở đảo Orkney, gần bờ biển phía Bắc Scotland. Cấu tạo của nhà vệ sinh này khá đơn giản, nhưng có  điểm tương đồng cơ bản so với bây giờ. Nó chỉ được bố trí một bồn cầu với những đường ống dẫn nước đặt dưới bệ xí làm bằng đất sét.

Nhà vệ sinh lâu đời nhất ở đảo Orkney

Với mỗi nền văn hóa, nhà vệ sinh lại được diễn giải, thiết kế ứng dụng theo cách độc đáo riêng. Người Ai Cập cổ đại đặt cho nhà vệ sinh một cái tên là House of the Morning (căn phòng bình minh). Trong khi đó người Do Thái xưa gọi nhà vệ sinh là House of Honor (căn phòng danh dự). Người Roma cổ đại sở hữu một hệ thống kiểm soát chất thải đặc biệt quy mô, tiên tiến. Thông qua những tài liệu khảo cổ cho thấy, những người đảm nhận nhiệm vụ dọn dẹp vệ sinh phải dùng thuyền để di chuyển trong đường hầm chứa chất thải từ nhà vệ sinh bố trí trong lòng đất với đường kính lên tới 5m.

Nhắc đến Pháp chúng ta nghĩ đến đất nước của tình yêu, sự lãng mạn và nước hoa nhưng vào thời Trung cổ, người Pháp mà đặc biệt là giai cấp thượng lưu, quý tộc thường chọn “giải quyết nỗi buồn” ở ngay ban công, cầu thang lâu đài hay công viên. Đến khi không thể chịu được mùi hôi thối, họ sẽ chuyển đến một lâu đài khác để sinh sống. Hơn nữa, việc tắm rửa ở đây cũng bị hạn chế rất nhiều nời vì họ cho rằng tắm sẽ làm suy giảm sức khỏe.

Nơi vệ sinh ngay tại lâu đài của người Pháp thời Trung Cổ

Tuy nhiên, trải qua sự phát triển của xã hội, nhà vệ sinh dần trở thành một phần không thể thiếu trong các công trình. Và ngày càng được chú trọng đầu tư thiết kế, xây dựng. Cho tới nay ở Trung Quốc và Singapore đã có những nhà vệ sinh đạt chuẩn 5 sao với điều kiện vật chất, không gian trải nghiệm thực sự ấn tượng. 

Nhà vệ sinh công cộng 5 sao ở Trung Quốc

Nhà vệ sinh được xem là một khu vực công năng không thể thiếu trong các công trình hiện nay. Tuy chỉ là một không gian chức năng bổ trợ nhưng nó đóng vai trò quan trọng không kém phần so với các không gian khác tạo nên tổng thể một công trình hoàn chỉnh. Nơi đây, phục vụ nhu cầu sinh hoạt cơ bản của con người như vệ sinh cá nhân, bài tiết chất thải. Theo thống kê sơ bộ, một người bình thường sử dụng nhà vệ sinh khoảng 6 -8 lần một ngày, 2.500 lần một năm. Trung bình trong một vòng đời người chúng ta dành 3 - 5 năm chỉ để đi vệ sinh mà thôi. Nhìn vào con số đó và những trải nghiệm thực tế chắc chắn không ai có thể phủ nhận vai trò của phòng vệ sinh. Bên cạnh công năng chính này, nếu cùng phân tích kỹ càng, nhà vệ sinh còn mang đến những giá trị rất bất ngờ đối với sự sống, xã hội, kinh tế và môi trường

Chúng ta hầu như đều xác định nhà vệ sinh khá bẩn. Không sai, nhưng mức độ chính xác thì không ít người đang thực sự hiểu lầm. Những nghiên cứu thực tế cho thấy, số lượng vi khuẩn ở nhà vệ sinh chỉ bằng 1/400 lần so với số lượng vi khuẩn tồn tại bàn làm việc của chúng ta. Bên cạnh đó, sự có mặt của nhà vệ sinh cũng là giải pháp xử lý chất thải hiệu quả, đảm bảo an toàn vệ sinh.

Bể phốt chứa chất thải ngầm đảm bảo vệ sinh 

Theo tổ chức Y tế thế giới WHO, tại Ấn Độ xuất phát từ văn hóa lâu đời, thói quen không sử dụng nhà vệ sinh nên cứ mỗi phút trôi qua sẽ có khoảng 1,1 triệu lít chất thải thô đổ trực tiếp xuống sông Hằng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Hai quốc gia châu Phi là Guinea và Sierra Leone cũng rất ít sử dụng nhà vệ sinh và đến năm 1012 một trận mưa lớn khiến chất thải tràn lan, kéo theo dịch tả bùng phát mạnh mẽ đã khiến 25.000 người bị nhiễm bệnh, cướp đi sinh mệnh của 392 người.

Nhà vệ sinh với hệ thống bể chứa kín, xử lý tốt chất thải cũng góp phần ngăn chặn bệnh đau mắt hột - một trong những căn bệnh dẫn đến mù lòa hàng đầu thế giới. Theo số liệu do WHO thống kê, ước tính có khoảng 21,4 triệu người trên thế giới mắc bệnh đau mắt hột. Trong đó có đến 2.2 triệu người bị suy giảm thị lực và 1.2 triệu người bị mù vĩnh viễn bởi căn bệnh này. Tác nhân chính gây nên căn bệnh này là ký sinh trùng Chlamydia trachomatis trong chất thải. Và những con ruồi “chìm đắm” trong chất thải là nguồn mang bệnh tật phát tán. Nhưng khi có nhà vệ sinh, bể phốt kín chứa chất thải, tình trạng này  được ngăn chặn. 

Bệnh đau mắt hột gây mù lòa do Chlamydia trachomatis trong chất thải 

Thêm vào đó, những căn bệnh khác xuất phát từ những vi khuẩn, ký sinh trùng trong chất thải con người gây nên có thể dẫn đến những căn bệnh nguy hiểm khác về tiêu hóa, hô hấp, hệ thần kinh như suy dinh dưỡng, còi xương, giảm nhận thức và chậm lớn cho trẻ em. Tình trạng điều kiện vệ sinh, xử lý chất thải kém cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến gia tăng tử vong của trẻ em dưới 5 tuổi.

Nhà vệ sinh đem đến một không gian an toàn hơn cho phụ nữ khi giải quyết nhu cầu cá nhân. Ví dụ như ở những vùng hẻo lánh, không có nhà vệ sinh, phụ nữ cần đi những nơi xa và vắng vẻ để “giải tỏa” điều này khiến nguy cơ bị xâm hại tình dục của họ tăng lên. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, điển hình như Ấn Độ, không có khu nhà vệ sinh riêng là một trong những nguyên nhân khiến nhiều bé gái bỏ học. 

Nhà vệ sinh công cộng tại Ấn Độ

Các giải pháp khắc phục như xây dựng nhà vệ sinh công cộng đã được tính đến và đưa vào áp dụng. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu vào năm 2008 tại Bhopal, Ấn Độ, sau khi xây dựng hệ thống nhà vệ sinh công cộng, số lượng nam giới sử dụng nhiều gấp đôi số lượng nữ. Chứng tỏ, nữ giới vẫn chưa thực sự yên tâm, thoải mái khi sử dụng nhà vệ sinh công cộng. Bởi vậy, phát triển giáo dục, nâng cao nhận thức, tư duy là tiền đề quan trọng cần được thúc đẩy. Khi điều kiện cơ sở vật chất và nhận thức được nâng cao, nữ giới cũng kéo nữ giới gần hơn đến với việc đến trường. 

Sau khi nghiên cứu, các nhà khoa học cho biết: nước thải toilet có chứa nguồn năng lượng sinh hóa gấp 10 lần năng lượng cần thiết để xử lý nó. Thống kê này đã mở ra hướng nghiên cứu mới cho các nhà khoa học và kỹ sư nhằm phát triển những công nghệ xử lý nước thải tối ưu để chuyển hóa thành năng lượng hữu ích và nước sạch.

Nhằm hướng tới những giải pháp bền vững, quỹ Bill and Melinda Gates (tổ chức từ thiện lớn nhất thế giới với sự góp vốn từ tỷ phú Bill Gates) đã đề ra giải thưởng Reinvent the Toilet Challenge (Thách thức tái phát minh nhà vệ sinh). 

Giải thưởng Reinvent the Toilet Challenge do Bill Gates tài trợ

Giải thưởng này sẽ được trao cho những ý tưởng về nhà vệ sinh siêu sạch mà không cần bất kỳ kết nối đường ống nước hoặc điện nào. Quỹ đã trao cho Viện công nghệ California (Mỹ) giải thưởng trị giá 100.000 USD (khoảng 2 tỷ VND) về ý tưởng sử dụng năng lượng Mặt trời để phát triển hệ thống nhà vệ sinh khép kín. Đồng thời tái chế nước tiểu và biến phân thành năng lượng có thể lưu trữ. 

Chắc chắn không ai có thể phủ nhận vai trò của nhà vệ sinh. Tuy nhiên để nhà vệ sinh có thể phát huy tốt những công dụng của mình, thì bản thân chúng ta sẽ là yếu tố có tác động mạnh mẽ. Những lựa chọn thiết kế, thói quen sử dụng hợp lý, khoa học sẽ hỗ trợ tốt cho việc đảm bảo an toàn và tối ưu trải nghiệm. Mọi người hãy tham khảo một số lưu ý cơ bản sau: 

Sau khi sử dụng nhà vệ sinh, nhiều người thường có thói quen đóng kín cửa và bật quạt thông gió. Tuy nhiên, đây không phải là cách làm tối ưu, sau khi tắm rửa hoặc những lúc không sử dụng nhà vệ sinh, tốt nhất mọi người nên nên mở cửa ra để không khí được lưu thông, giúp nhà vệ sinh trở nên thông thoáng và khô ráo hơn. Nếu liên tục đóng kín cửa, phòng vệ sinh sẽ bị bí bách, ẩm mốc, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi. 

=>> Hướng dẫn cách vệ sinh bồn cầu thông minh chính xác nhất

Mở cửa nhà vệ sinh giúp không gian khô thoáng

Nếu mở cửa nhà vệ sinh, mọi người lại lo lắng vấn đề mùi hôi hay vi khuẩn phát tán ra không gian khác. Nhưng nếu mọi người vệ sinh thường xuyên, khử mùi tối và đóng nắp bồn cầu khi xả nước và sau khi sử dụng thì đây sẽ không còn là vấn đề lớn. Sau mỗi lần sử dụng nhà vệ sinh, mọi người dùng chổi cao su quét sạch nước xuống miệng cống. Vệ sinh qua các thiết bị vừa sử dụng sẽ không tốn quá nhiều thời gian nhưng phòng tắm sẽ khô ráo, sạch sẽ và không có mùi hôi.

Làm sạch nhà vệ sinh thường xuyên

Mặc dù nhà vệ sinh rất hữu ích nhưng trong thực tế, không ít người đã gặp các tai nạn ở khu vực này. Ước tính trung bình mỗi năm, hơn 40.000 người Mỹ gặp phải tai nạn khi đi vệ sinh. Trong lịch sử, ngày 25 tháng 10 năm 1760 vua George II của Anh đã băng hà do rơi xuống bệ xí một nhà vệ sinh. Vì vậy, việc thiết kế nhà vệ sinh đảm bảo an toàn là rất quan trọng. Mọi người cần bố trí thiết bị vệ sinh hợp lý để quá trình sử dụng, di chuyển trong không gian phòng tắm thuận tiện nhất, tránh vấp té, va đập. Hay xuất phát từ điều kiện đặc trưng thường xuyên ẩm ướt, dễ trơn trượt, nên mọi người cũng nên đặc biệt chú ý đến yếu tố chống trơn như chọn gạch, bố trí thảm chống trơn, phân chia khu khô ướt,... 

Thảm chống trơn phòng vệ sinh

Như vậy, nhà vệ sinh thực sự là một phần quan trọng trong cuộc sống của con người. Hy vọng với những thông tin trên, mọi người sẽ hiểu hơn về không gian chức năng này. Cũng như tận dụng tốt, ứng dụng khoa học, hợp lý, an toàn hơn!